Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) kredi alabilmek hedefiyle Pakistan, 2024-25 mali yılı için yeni bir bütçe hazırlayarak artan vergiler yoluyla devlet gelirlerini kıymetli ölçüde arttırmayı hedefliyor. Güney Asya ülkesi, 1 Temmuz’da başlayacak yıl için 13 trilyon rupi (47 milyar $) vergi geliri amacı koyarak, bu yılın sayılarına nazaran yaklaşık %40’lık bir artışa işaret etti. Ayrıyeten bütçe, mali açığın GSYH’nin %7,4’ünden %5,9’una düşürülmesini öngörüyor.
Bu atak, bölgesindeki en yavaş ekonomik büyümeyi yaşayan Pakistan’ın borç temerrüdünden kaçınmaya çalıştığı bir periyotta geldi. IMF ile 6-8 milyar dolar ortasında bir kredi için görüşmeler devam ediyor.
Pakistan’ın 2022’deki son Genişletilmiş Fon Kolaylığı (EFF) programının canlandırılmasında tesirli olan eski maliye bakanı Miftah İsmail, bütçenin sunulduğu üzere kabul edilmesi halinde bir IMF programını teminat altına almak için kâfi olması gerektiğini belirtti. İsmail ayrıyeten agresif gelir amaçlarına ve %3,6’lık büyüme amacına ulaşmanın şiddetli bir çaba olacağını kaydetti.
Emerging Market Watch da dahil olmak üzere uzmanlar bütçenin IMF şartlarını karşıladığı konusunda hemfikir. Bütçede vergi muafiyetlerinin kaldırılması, ihracatçılar için kurumlar vergisinin artırılması, şahsî gelir vergisi oranlarının yükseltilmesi, beyanname vermeyenlere daha sıkı yaptırımlar uygulanması ve akaryakıt vergilerinin artırılması üzere tedbirler yer alıyor. Yeniden de IMF’nin vergi maksatlarının gerçekçiliğini sorgulayabileceğine dair tasalar var.
Bütçeyi birinci kez sunan Maliye Bakanı Muhammad Aurangzeb, Temmuz ayında IMF ile İşçi Seviyesinde Mutabakat imzalanması konusunda optimist olduğunu söz etti. IMF şimdi bütçe hakkında kamuoyu önünde yorum yapmadı.
Vergi geliri gayesine ulaşmak için bütçede direkt vergilerde %48, dolaylı vergilerde ise %35 artış öngörülüyor. Petrol vergileri de dahil olmak üzere vergi dışı gelirlerin ise %64 oranında artması öngörülüyor. Bütçe, ülke için kıymetli bir ihracat lokomotifi olmasına karşın yeni vergilere tabi tutulan tesirli dokuma sanayisi de dahil olmak üzere çeşitli bölümlerden tenkit aldı.
Tüm Pakistan Tekstil Fabrikaları Birliği bütçeyi “son derece gerici” olarak nitelendirdi ve istihdam, dış bölüm istikrarı ve genel ekonomik ve siyasi durum üzerinde önemli tesirleri olacağı ihtarında bulundu.
Pakistan İş Kurulu de bütçe önlemlerinin yine gözden geçirilmesi davetinde bulunarak mahallî ekonomik büyüme için yenilik eksikliğinin altını çizdi. Başbakan Shehbaz Sharif’in koalisyon hükümeti parlamento çoğunluğu olmadan bütçeyi geçirmek üzere kuvvetli bir misyonla karşı karşıya ve en büyük müttefiki Pakistan Halk Partisi’ni (PPP) tedbirleri desteklemeye ikna etmek zorunda.
Bütçenin başarısı, faaliyetlerin kıymetli bir kısmının kayıt dışı olduğu bir iktisatta vergi tabanının genişletilmesine bağlı. Vergi firması Tola Associates’e nazaran Pakistan’daki kayıt dışı paralel iktisat çok büyük ve nominal GSYH’nin %44’ü direkt vergi gelirine kıymetli bir katkıda bulunmuyor. Her ikisi de siyasi açıdan güçlü kümeler olan tüccarlar ve tarımcılar, hükümetin satışlarını kayıt altına alma ve belgeleme eforlarına tarihî olarak direnmişlerdir.
Eski merkez bankası başkanı ve Alvarez & Marsal Genel Müdürü Reza Baqir uygulamanın ehemmiyetini vurgulayarak evvelki bütçelerin misal argümanlı gayelere ulaşmada başarısız olduğuna işaret etti. Baqir, mevcut bütçenin geçmişteki eksikliklerden alınan dersleri yansıtmasını umuyor.
Reuters bu makaleye katkıda bulunmuştur.
Bu makale yapay zekanın takviyesiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Kural ve Şartlar kısmımıza bakın.
