Yurtdışı portföy yatırımlarına hane halklarının pandemi sonrasında artan ilgisi bu yıl üçüncü çeyrekte değişen para siyasetinin da tesiriyle azalmaya başladı. Hane halklarının yurtdışı pay yatırımları yüzde 1,89, borçlanma senetleri yatırımları ise yüzde 70 azaldı.
Yurtiçi yerleşiklerin pandemi ile birlikte artan yurtdışı portföy yatırımları ilgisi yılın üçüncü çeyreğinde Merkez Bankası ve yeni iktisat idaresi öncülüğünde dönüşen para siyasetiyle birlikte gerilemeye başladı. Merkez Bankası memleketler arası yatırım durumu bilgilerine nazaran üçüncü çeyrekte yurtiçi yerleşiklerin yurtdışı portföy yatırımları toplamda geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 11,87, ikinci çeyreğe nazaran yüzde 21,23 azaldı ve 2 milyar 405 milyon dolara geriledi. Hane halklarının toplam portföy yatırımlarında azalma yüzde 31,11 oldu. Merkez Bankası yeni idaresi hazirandan bu yana siyaset faizini yüzde 8,5’ten yüzde 35’e yükseltti. Uygulanan makroihtiyati tedbirlerde sadeleşmeye gidildi, yurtiçinde TL mevduat faizleri ve tahvil faizleri süratli bir yükseliş trendine girdi. Tüm bu gelişmeler hem birikimlerinin döviz cinsinden getiri sağlamasını isteyen hem de yüksek enflasyon karşısında parasının pahasını korumak isteyen yurtiçi yerleşiklerin yine yüzünü yurtiçine çevirmesine neden oldu. Merkez Bankası datalarına nazaran yurtiçi yerleşiklerin toplam yurtdışı portföy yatırımları üçüncü çeyrek sonu itibariyle 2 milyar 405 milyon dolar oldu, portföy yatırımlarının 1 milyar 459 milyon doları pay senetleri, 946 milyon doları ise borçlanma senetlerine yatırıldı. Yurtdışı pay senetleri yatırımı geçen yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 38,3 artarken, bu yılın ikinci çeyreğine nazaran yüzde 2,41 azaldı. Borçlanma senetleri yatırımları geçen yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 43,5, bu yılın ikinci çeyreğine nazaran ise yüzde 39,3 gerileme gösterdi.
Yurtdışı portföy yatırımlarında en büyük hissesi alan hane halklarının da hem pay senedi hem de borçlanma senetleri yatırımları geriledi. Bu yıl üçüncü çeyrekte hane halklarının yurtdışı pay senendi yatırımları 934 milyon dolar olurken geçen yıl üçüncü çeyreğe nazaran yüzde 16,75 artışa işaret etti. Lakin bu yılın ikinci çeyreğine nazaran üçüncü çeyrekte yurtiçi yerleşik hane halklarının yurtdışı pay senedi yatırımları yüzde 1,89 azaldı. Hane halklarının yurtdışı borçlanma senetleri yatırımları ise 217 milyon dolara gerileyerek bu yıl ikinci çeyreğe nazaran tam yüzde 69,82 geriledi. Hane halklarının yurtdışı toplam portföy yatırımları da bu yıl üçüncü çeyrekte 1 milyar 151 milyon dolara inerek yüzde 31,11 düştü.
NET UYP 298.3 MİLYAR DOLAR AÇIK VERDİ
Öte yandan Türkiye’nin eylül sonu prestijiyle yurt dışı varlıkları 304 milyar dolar, yurt dışı yükümlülükleri ise 602,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Memleketler arası Yatırım Konumu (UYP) datalarına nazaran, eylülde 2022 sonuna kıyasla Türkiye’nin yurtdışı varlıkları yüzde 1,4, yükümlülükleri ise yüzde 3,6 geriledi, Türkiye’nin yurt dışı varlıkları ile yükümlülüklerinin farkı formunda tanımlandığı net UYP, eylülde eksi 298.3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Net UYP, 2022 sonunda eksi 316,7 milyar dolar seviyesinde bulunuyordu. Rezerv varlıklar kalemi eylülde 2022 sonuna nazaran yüzde 5,1 azalışla 122,2 milyar dolar, öbür yatırımlar kalemi de yüzde 1,4 gerileyerek 119,1 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu devirde başka yatırımlar alt kalemlerinden bankaların yabancı para ve Türk lirası cinsinden efektif ve mevduatları yüzde 3,1 artarak 46,4 milyar dolar oldu.
(Şebnem Turhan-ekonomim)
