İSO Ekim ayı imalat satın alma yöneticileri endeksini yayımladı. İSO Türkiye imalat PIM Ekim ayında 48,4 oldu. Evvelki data 49,6 düzeyindeydi.
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ekim 2023 devri sonuçları açıklandı. Eşik paha olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların bölümde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, Eylül’de 49,6 olan manşet PMI, Ekim 2023’te 48,4’e geriledi ve üst üste dördüncü ay 50 eşik bedelin altında kaldı.
Endekste 50’nin üstündeki bedeller büyümeye işaret ederken, bu eşik bedelin altı daralma sinyali olarak bedellendiriliyor.
48,4 olarak ölçülen endeks, faaliyet şartlarındaki yavaşlamanın ölçülü olduğunu gösterse de kelam konusu yavaşlama PMI’ın 49,6 olarak ölçüldüğü Eylül ayına kıyasla daha bariz gerçekleşti. İmalatçılar ekimde iç ve dış talebin genel olarak zayıf seyrettiğini bildirdi. Bunun sonucu olarak toplam yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri sürat kaybetti. Toplam yeni siparişlerdeki yavaşlama geçen yılın kasım ayından bu yana en yüksek oranda kaydedildi. Yeni siparişlerdeki bu görünüme bağlı olarak üretim de ekim ayında gerilemeye devam etti. Böylelikle üst üste dört ay boyunca üretimde ivme kaybı gözlendi.
Enflasyonist baskılar hafifledi
Ekimde istihdam yine düşüşe geçti ve bu durum beş aylık genişleme sürecini sona erdirdi. Anket iştirakçileri istifa ve emekliye ayrılmaların yaşandığına dikkat çekti. Çalışan sayısındaki azalmaya karşın firmaların birikmiş işlerinde yaklaşık bir yılın en süratli düşüşü kaydedildi. Sipariş ihtiyaçlarındaki azalmanın sonucu olarak, imalatçılar satın alma faaliyetlerinin yanı sıra girdi ve kesin eser stoklarını da azalttı.Enflasyonist baskılar dördüncü çeyrek başında hafiflemeyi sürdürdü. Girdi maliyetleri ve son eser fiyatlarında artış oranları üst üste üçüncü ay düşüş gösterdi. Fiyatlarında artış bildiren firmalar ise bunun büyük oranda liradaki kıymet kaybından kaynaklandığını belirtti.
Firmalar yeni sipariş temin etmekte zorlandı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi: “Talep şartları ekim ayında Türk imalat bölümünü yavaşlatan ana faktör olurken, firmalar üretimi destekleyecek ve istihdam seviyesini koruyacak hacimde yeni sipariş temin etmekte zorlandı. Başka taraftan, enflasyon baskılarının hafiflemeye devam etmesi yakın periyotta daha elverişli bir talep ortamının oluşabileceği konusunda bir ölçü optimistlik sağlayabilir.”
İki bölümde üretim arttı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI ekim ayı raporuna nazaran, takip edilen 10 dal ortasından yalnızca ikisinde üretim artarken istihdam birçok dalda düşüş gösterdi. Başka yandan, girdi maliyetleri ve sonuncu eser fiyatları enflasyonu son periyottaki eğilimini sürdürerek birden fazla bölümde ivme kaybetti.
Hem yurt içi hem de milletlerarası talepteki zayıflık nedeniyle yeni siparişler son bir yılı aşkın müddettir birinci defa, izlenen tüm kesimlerde yavaşlama sergiledi. En bariz yavaşlamanın kaydedildiği dokumacılık kesiminde düşüş son 12 ayın en yüksek suratına ulaştı. Yeni siparişlerde en hafif ivme kaybı ise besin eserlerinde gerçekleşti.
Üretimde en güçlü performans, evvelki aya nazaran sonlu bir artışın yaşandığı besin eserlerinde gözlendi. Böylelikle dal son üç ay boyunca büyüme kaydetti. Ekim ayında üretimini artıran başka bölüm makine ve metal eserler oldu. En besbelli yavaşlama ise dokumacılık firmalarında görüldü.
Üretim ihtiyaçlarındaki azalmaya bağlı olarak firmalar Ekim ayında da işe alım kararlarında temkinli davranmaya devam etti. Takip edilen on kesimden yalnızca üçünde istihdam hacmi arttı. Son beş ayın en yüksek artışını kaydeden makine ve metal eserleri birebir vakitte istihdamını en süratli genişleten bölüm oldu. Öte yandan, üretim ve yeni siparişlerde olduğu üzere istihdamda da en sert düşüş yeniden dokumacılık bölümünde gerçekleşti.
Satın alma faaliyetleri düştü
Ekim ayında, takip edilen on bölümden sekizinde girdi maliyetleri enflasyonu geriledi. Makine ve metal eserleri ile giysi ve deri eserleri bu eğilimin istisnaları oldu. Girdi fiyatlarındaki en yavaş artış, yaklaşık dört yılın en düşük enflasyonunun ölçüldüğü makine ve metal eserleri bölümünde gerçekleşti. Maliyet enflasyonundaki gevşeme ve güçlü talep şartları, ana metal firmalarının son eser fiyatlarını son 32 aylık periyotta birinci defa düşürmelerine yol açtı. Dokuma firmaları da fiyatlarını azaltırken geriye kalan başka tüm dallarda artışlar devam etti. Satış fiyatlarındaki en süratli yükseliş besin eserlerinde kaydedildi.
Son olarak, ekim ayında satın alma faaliyetleri bir yılı aşkın müddettir birinci sefer tüm kesimlerde düşüş kaydetti. Takip edilen on kesim içerisinde en zayıf performans yeniden dokuma bölümünde gözlendi.
