Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Dünyada İstihdam ve Toplumsal Görünüm: Eğilimler 2024 raporunu yayımladı.
Buna nazaran, bu yıl global işsizlik artacak, giderek artan toplumsal eşitsizlikler dikkat çekecek.
ILO’nun “Dünyada İstihdam ve Toplumsal Görünüm: Eğilimler 2024” raporuna nazaran hem işsizlik hem de iş açığı pandemi öncesi düzeylerin altına düştü, fakat 2024 yılında global işsizliğin artması ve giderek artan eşitsizliklerin ve üretkenlikteki durağanlığın kaygı kaynağı olması bekleniyor.
Rapora nazaran, işgücü piyasaları ekonomik şartlardaki bozulmaya karşın şaşırtan seviyede bir dayanıklılık gösterdi, lakin ortaya çıkan yeni kırılganlıklar ve peş peşe gelen krizler, daha fazla toplumsal adaletin sağlanmasına yönelik umutları zayıflattı ve bu nedenle pandemi sonrası toparlanmada iniş-çıkışlar görülmeye devam ediyor.
Rapor, hem işsizlik oranının hem de iş açığı oranının, bir başka deyişle iş arayan işsiz bireylerin sayısının pandemi öncesi düzeylerin altına düştüğünü ortaya koyuyor. Yüzde 5,1 olarak gerçekleşen 2023 global işsizlik oranı, 2022’deki yüzde 5,3 düzeyinin biraz altına inerek, hudutlu bir düzgünleşme gösterdi. Global iş açığı ve işgücü piyasasına iştirak oranlarında da 2023’te güzelleşme görüldü.
Ancak rapora nazaran bu sayılarda ufak bir değişiklik olduğunda kırılganlıklar ortaya çıkmaya başlıyor. İşgücü piyasası görünümünün ve global işsizliğin daha da kötüleşeceği öngörülüyor. 2024 yılında iş arayan kişi sayısının 2 milyon artması ve böylece global işsizlik oranının 2023’teki yüzde 5,1 düzeyinden yüzde 5,2’ye çıkması bekleniyor. G20 ülkelerinin birçoklarında net gelir azalmış durumda ve genel olarak bakıldığında, hayat standartlarında meydana gelen enflasyon kaynaklı düşüşün “hızlı bir biçimde telafi edilmesi pek mümkün görünmüyor”.
Çalışan yoksulluğunda artış sürecek
Ayrıca, yüksek ve düşük gelirli ülkeler ortasında değerli farklılıklar görülmeye devam ediyor. 2023 yılında iş açığı oranı yüksek gelirli ülkelerde yüzde 8,2 seviyesindeyken, düşük gelirli ülkelerde bu oran yüzde 20,5 olarak gerçekleşti. Emsal formda, işsizlik oranı da 2023’te yüksek gelirli ülkelerde yüzde 4,5 düzeyinde kalırken, düşük gelirli ülkelerde yüzde 5,7 seviyesinde gerçekleşti.
Bununla birlikte, çalışan yoksulluğunun devam etmesi bekleniyor. 2020’den sonra süratle düşmesine karşın, çok yoksulluk içinde yaşayan çalışan sayısı (kişi başı satın alma gücü paritesine nazaran günde 2,15 ABD dolarından az kazananlar) 2023’te yaklaşık 1 milyon arttı. Orta seviyede yoksulluk içinde yaşayan çalışan sayısı (kişi başı satın alma gücü paritesine nazaran günde 3,65 ABD dolarından az kazananlar) ise 8,4 milyon arttı.
Raporda, gelir eşitsizliğinin de arttığı konusunda ikazda bulunuluyor ve gerçek harcanabilir gelirdeki düşüşün “toplam talep ve daha sürdürülebilir bir ekonomik toparlanma bakımından berbata işaret ettiği” belirtiliyor.
2024’te kayıt dışı çalışma oranlarının sabit kalması ve global işgücünün yaklaşık yüzde 58’ini oluşturması bekleniyor.
Genç işsizlik oranları da sorun teşkil edecek seviyelerde seyrediyor
İşgücü piyasasına iştirak oranları pandemi öncesi düzeylere dönmekle birlikte, farklı kümeler ortasında değişiklikler görülüyor. Bayanların iştiraki konusunda süratli bir toparlanma görülürken, bilhassa yükselen ve gelişmekte olan ülkelerde toplumsal cinsiyet farkı hâlâ kayda kıymet bir oranda. Genç işsizlik oranları da sorun teşkil edecek seviyelerde seyrediyor. Ne Eğitimde ne İstihdamda ne de Tahsilde (NEET) olarak tanımlanan bireylerin oranı, bilhassa genç bayanlar ortasında hâlâ yüksek ve bu durum, uzun vadeli istihdam beklentilerini olumsuz etkiliyor.
Rapor ayrıyeten, pandemi sonrasında işgücü piyasasına tekrar katılan bireylerin eskisi kadar uzun saatler çalışmama eğiliminde olduğunu ve müsaade alınan gün sayısının değerli ölçüde arttığını da ortaya koydu.
Verimlilik artışı yavaşladı
İşgücü verimliliği, pandemi sonrasında görülen kısa müddetli bir artışın akabinde, evvelki on yılda görülen düşük düzeye geri döndü. Raporun ortaya koyduğu kıymetli noktalardan biri de, teknolojik ilerlemelere ve artan yatırımlara karşın verimlilik artış suratının yavaşlamaya devam ediyor olduğu. Bunun bir nedeni, önemli fiyatlardaki yatırımların, hizmetler ve inşaat üzere daha az verimli bölümlere yönlendirilmiş olması. Öbür maniler ortasında ise, maharet kıtlığı ve bilhassa gelişmekte olan ülkelerde ve verimliliği düşük firmaların yüklü olduğu kesimlerde yeni teknolojilerin daha süratli benimsenmesini engelleyen büyük dijital monopollerin hakim olması yer alıyor.
Gelecek belirsiz
ILO Genel Yöneticisi Gilbert F. Houngbo, “Bu rapor, işgücü piyasasıyla ilgili ana dataların gerisindeki faktörlerin incelenmesine dayalı bir rapor olduğu için, raporda ortaya koyulanlar dikkatle ele alınmalı. Görünen o ki, bu dengesizlikler artık yalnızca pandemi sonrası güzelleşmenin bir modülü değil, tıpkı vakitte yapısal dengesizlikler” dedi.
İşgücü ile ilgili olarak raporda işaret edilen zorluklar hem kişisel geçim kaynakları hem de işletmeler için tehdit oluşturduğunu lisana getiren Houngbo, “Dolayısıyla bunlarla tesirli ve süratli bir halde gayret etmemiz çok kıymetli. Hayat standartlarındaki düşüş ve düşük üretkenlik daima enflasyonla birleşince, eşitsizliğin artmasına taban hazırlayan şartlar ortaya çıkmış oluyor ve bu durum, toplumsal adaleti sağlama gayretlerini sekteye uğratıyor. Ve daha fazla toplumsal adalet sağlanamazsa, sürdürülebilir bir düzgünleşme asla kelam konusu olamayacak” değerlendirmesinde bulundu.
