ABD Hazine Bakanlığı’nın bütçe istikrarı raporuna nazaran, federal hükümetinin bütçe açığı 2023 mali yılında geçen yıla kıyasla yüzde 23 artarak 1,7 trilyon dolara çıktı.
Ülkede federal hükümetin bütçe açığı 2022 mali yılında 1,4 trilyon dolar olarak kaydedilmişti.
Federal hükümetin 2023 mali yılındaki gelirleri geçen yıla kıyasla yüzde 9,3 azalarak 4,4 trilyon dolara düşerken, harcamalar birebir devirde yüzde 2,2 azalışla 6,1 trilyon dolara indi. Bu periyottaki bütçe açığı, ABD hükümetinin Kovid-19 salgını nedeniyle 2021 mali yılında verdiği 2,8 trilyon dolarlık ikinci en büyük bütçe açığından bu yana kaydedilen en büyük açık oldu.
ABD federal hükümeti, 2020 mali yılında Kovid-19 salgını nedeniyle tüketicilere ve işletmelere yapılan yardımların tesiriyle 3,1 trilyon dolarlık rekor bütçe açığı vermişti. ABD Lideri Joe Biden’ın misyondaki birinci iki yılında Kovid-19 harcamalarının azalmasıyla bütçe açığından art geriye yaşanan düşüşlerin akabinde 2023 mali yılında yeninden yükseliş kaydedilmesi dikkati çekti.
Vergi gelirleri azaldı, faiz ödemeleri rekor seviyeye çıktı
Söz konusu devirde bütçe açığındaki artışta, düşük vergi tahsilatıyla azalan gelirler ile artan faiz oranlarıyla federal borcun faiz maliyetlerindeki yükseliş ve Toplumsal Güvenlik ile Medicare harcamalarındaki artış tesirli oldu.
ABD Hazine Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Düşen gelirlerin 2023 yılı açığında kıymetli bir katkısı oldu ve bu da Lider Biden’ın vergi sisteminde ıslahat yapmaya yönelik yasalaştırdığı ve önerdiği siyasetlerin ehemmiyetini gösteriyor.” tabirleri kullanıldı.
Biden idaresi yetkilileri, 2017’de kapsamlı bir vergi indirimi paketini maddeleştiren eski ABD Lideri Donald Trump’ı da artan açığın sorumlusu olarak gösterdi. Öte yandan, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) yüksek enflasyon karşısında faiz oranlarını artırmasının bir sonucu olarak 2023 mali yılında hükümetin net faiz ödemeleri yüzde 39 artışla 659 milyar dolara yükselerek rekor kaydetti.
Ekonomistler, ülkenin borcunun 33 trilyon doları aştığı bir periyotta, bilhassa faiz oranlarının uzun müddet yüksek kalması durumunda, mevcut borçlanma yolunun sürdürülemez olduğu konusunda ikazda bulundu.
Cumhuriyetçiler harcamaları kısma istikametindeki baskısını artırabilir
Bütçe açığına ait datalar, Biden idaresinin Kongre’den 61 milyar doları Ukrayna ve 14 milyar doları İsrail için olmak üzere dış yardım ve güvenlik harcamaları için 105 milyar dolarlık ek fon talebinde bulunduğu bir devirde geldi.
Artan bütçe açığının, hükümetin harcamalarına ait tartışmaları ve Biden’ın ABD Kongresi’nde harcama kesintisi talep eden Cumhuriyetçilerle çabasını şiddetlendirmesi bekleniyor.
Bütçe açığının artmasının, hükümetin finansman yetersizliği nedeniyle “kapanmasını” önlemek için 17 Kasım’a kadar Kongre’den geçmesi gereken bütçe tasarısı üzerinde mutabakata varılmasını daha da zorlaştırılabileceği kaydediliyor. ABD hükümeti, 2023 mali yılının sona erdiği eylül ayı sonunda Kongre’de hükümete finansman sağlayacak bütçe üzerinde son dakikada muahede sağlandığı için “kapanmanın” eşiğine gelmişti. Bütçe müzakerelerinde Cumhuriyetçiler hükümetin kapanmasını bütçede harcama kesintileri için bir koz olarak kullanmak istemişti.
Ayrıca bütçe açığı, hükümetin 31,4 trilyon dolarlık borç limitine ulaşarak temerrüt riskiyle karşı karşıya kalmasıyla da gündeme gelmişti. Borç limitinin aşılmasını önlemek için yürütülen müzakerelerde Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elinde bulunduran Cumhuriyetçiler yeniden kıymetli harcama kesintilerinden yana hal sergilemişti.
“ABD’nin kamu maliyesi gerçek bir kaygı konusu”
American Enterprise Institute (AEI) Kıdemli Uzmanı Desmond Lachman, “ABD’nin kamu maliyesi artık gerçek bir kaygı konusu” değerlendirmesinde bulundu.
Açığın bu kadar yüksek olmasının ana nedeninin 2020’de Kovid-19 salgının neden olduğu sakinliğe cevap olarak kamu harcamalarında yaşanan artış olduğuna işaret eden Lachman, 1,9 trilyon dolarlık Amerikan Kurtarma Planı, Enflasyonu Düşürme Yasası ve Altyapı Yasası ile kamu harcamalarının artırıldığını anlattı.
Lachman, bütün bunların uzun vadeli Hazine tahvillerinin getirisinin 16 yılın en yüksek düzeyine çıkmasına neden olduğuna işaret ederek, “Bu, faiz ödemelerinin bütçenin giderek daha büyük bir kısmını oluşturacağı ve gelecekte bütçe açığının azaltılmasını zorlaştıracağı manasına geliyor” diye konuştu.
“Finansal sistemde önemli badirelere yol açacak üzere görünüyor”
Desmond Lachman, “Bu yıl bütçe açığının artmasının ana nedenleri, bilhassa geçen yıl Borsadaki düşüş nedeniyle elde edilen sermaye karlarıyla vergi tahsilatlarının azalması, artan faiz ödemeleri ve yüksek enflasyon nedeniyle artan toplumsal güvenlik ödemeleri oldu” dedi.
Trump periyodundaki vergi indirimlerinin bütçe açığını artırdığına ait görüşlere de değinen Lachman, kelam konusu vergi indirimlerinin bütçe açığını artırdığını lakin bugünkü bütçe açığının neden bu kadar yüksek kalmaya devam ettiğini açıklayan ana faktör olmadığını tabir etti.
Lachman, büyük bütçe açıklarının sonucunu uzun vadeli hazine tahvili getirilerini süratle yükselten tahvil yatırımcılarının dönüşünde gördüklerini belirterek, “Bu, finansal sistemde önümüzdeki yılın birinci yarısında resesyona yol açması olası önemli dertlere neden olacak üzere görünüyor. Washington bugünkü kadar işlevsizken, yakın vakitte bütçe açığını düzeltmek için rastgele bir şey yapılmasını beklemiyorum” diye konuştu.
