Birleşik Otomotiv Emekçileri Sendikası (UAW) üyesi 13 bin personelin Ford, General Motors (GM) ve Stellantis’in Missouri, Michigan ve Ohio’daki fabrikalarında 15 Eylül’de başlattığı tarihi grev birinci ayına yaklaştı.
Bu süreçte emekçiler yeni kontrata ait araba üreticileriyle yaptıkları pazarlıkta ilerleme sağlanamadıkça baskıyı artırmak gayesiyle grevlerini kademeli olarak genişletirken, müzakerelerde hala muahedeye varılamadı.
Hafta başında sendika üyesi yaklaşık 4 bin personel, İsveçli Volvo Group’un bünyesindeki Mack Trucks’ın Pensilvanya, Maryland ve Florida’daki fabrikalarında grev kararı aldığını duyurdu. Mack Trucks’taki personellerin de katılmasıyla grevdeki toplam sendika üyesi çalışanların sayısı 22 eyalette 30 bini aştı.
Son olarak sendika, Çarşamba akşamı sürpriz biçimde 8 bin 700 üyesinin Ford’un Kentucky eyaletindeki “ikonik” ve “son derece karlı” kamyon fabrikasında greve gittiğini açıkladı.
Grev, işten çıkarmaları beraberinde getirdi
Ülke genelinde greve gidilen fabrikaların sayısı artarken, grev nedeniyle üretimde yaşanan aksamalar da zincirleme tesire neden oluyor.
Grev işten çıkarmaları beraberinde getiriyor. Grevin başlangıcından bu yana Ford toplam 1865 sendikasız emekçiyi, GM 2 bin 330 emekçiyi ve Stellantis 640 emekçiyi işten çıkardı. Böylelikle 3 büyük araba üreticisinin greve bağlı olarak işine son verdiği çalışanların sayısı 5 bine yaklaştı.
Otomobil üreticileri, üretim sistemlerinin birbirine bağlı olmasından ötürü emekçileri işten çıkarmak zorunda kaldıklarını belirterek, kendilerini savunuyor.
Tedarikçi firmalar da grevden nasibini aldı
Otomotiv emekçilerinin grevinin dala tesiri araba üreticilerinin de ötesine geçiyor. Grev, Ford, GM ve Stellantis’e kesim tedarik eden şirketleri de etkiliyor.
Amerikan Otomotiv Siyaseti Kurulu’na nazaran, UAW’nin grevinden etkilenen ağ 5 binden fazla şirketi ve 800 binden fazla emekçiyi içeriyor.
Grevin başlamasından bu yana işten çıkarma haberleri tedarikçi firmalardan da geliyor.
Ford Bronco’ya koltuk üreten Detroit merkezli LM Manufacturing, grev nedeniyle geçen ay yaklaşık 650 emekçiyi süreksiz olarak işten çıkardı.
Bir öteki tedarikçi Sodecia Automotive’nin de kasım ayı sonuna kadar yaklaşık 140 emekçiyi süreksiz olarak işten çıkaracağı bildirildi.
Grevin daha da uzun sürmesi halinde tedarikçi firmaların iflasa gitmekten tasa duyduğu belirtiliyor.
Grevin maliyetinin 3 haftada 5,5 milyar dolara ulaştığı kestirim ediliyor
Michigan merkezli ekonomik danışmanlık firması Anderson Economic Group’un (AEG) otomotiv çalışanlarının “Ayağa Kalk” olarak isimlendirilen grevine ait yaptığı son tahlile nazaran, grevin 3 haftada toplam 5,5 milyar dolarlık ekonomik kayba neden olduğu varsayım ediliyor.
Söz konusu ekonomik zararın 579 milyon dolarının direkt fiyat, 2,68 milyar dolarının üretici, 1,6 milyar dolarının tedarikçi ve 1,26 milyar dolarının bayi ile müşteri kaybından oluştuğu öngörülüyor.
Bu kaybın, UAW’nin 2019’da GM’ye karşı başlattığı ve bir ay süren grevin 4 milyar dolarlık kestirimi ekonomik ziyanını geride bıraktığı kaydediliyor.
Sadece GM, grevin birinci 2 haftada 200 milyon dolara mal olduğunu açıkladı.
Ford da yeni grev kararı karşısında daha yüksek fiyatlar ve toplumsal dayanaklar için yapabilecekleri harcamanın “sınırında” olduklarını belirterek, şirketin en karlı fabrikasında başlatılan son grevin emekçilere ziyan verebileceği ve karları azaltabileceği ihtarında bulundu.
Otomotiv çalışanlarının grevinin daha da uzamasının araba üreticileri için kıymetli mali sonuçlar doğurabileceği kestirim ediliyor.
Otomobil üreticileri halihazırda uzun ve maliyetli bir grev için hazırlıklarını yaparken, Ford’un ağustosta sağladığı yaklaşık 4 milyar dolarlık kredi imkanının akabinde GM’nin de yakın vakitte 6 milyar dolarlık bir kredi teminatı aldığı biliniyor.
Otomotiv emekçilerinin talepleri
Görüşmelere 4 yıllık müddette fiyatlara yüzde 40 oranında artırım talebiyle başlayan sendika, halihazırda yüzde 36 artırım talep ediyor.
Aynı vakitte araba üreticilerinden, emekçileri enflasyona karşı koruyabilmek için fiyatlarda nizamlı hayat maliyeti düzenlemelerini yine uygulamaya koymaları isteniyor.
Yeni emekçileri daha düşük fiyat skalasında bırakan ve daha az toplumsal hak sağlayan kademeli istihdam sistemine de son verilmesi talep ediliyor.
İşçiler, şirketlerden daha evvel aldıkları ve “tanımlanmış toplumsal yardım” olarak isimlendirilen emeklilik ödemelerini geri isterken, emeklilikte tüm sıhhat masraflarının da karşılanması talebinde bulunuyor.
Ayrıca, 40 saatlik fiyat karşılığında haftada 32 saat çalışma talebi de emekçilerin görüşmelerde lisana getirdiği unsurlar ortasında yer alıyor.
– Patronların teklifleri
İşçilerin talepleri karışında Ford, kontrat mühleti boyunca tam vakitli çalışanların fiyatlarını yüzde 20’den fazla artırmayı teklif ediyor. Şirket, emekçilerin 2009’da kaybettiği fiyatlardaki nizamlı hayat maliyeti düzenlemelerini geri getirerek sendikanın kıymetli bir talebini de karşılıyor.
Ford, birebir vakitte kademeli fiyat sistemini de ortadan kaldırarak herkesi tek bir maaş skalasına yerleştirmeyi planlıyor. Şirket, tüm çalışanlar için emeklilik ödemesi ve emeklilikte sıhhat hizmetlerinin finanse edilmesine yönelik talepleri ise kabul etmiyor. Ford, UAW’nin gelecekteki batarya fabrikalarında, mevcut fabrikalarla tıpkı maaş ve toplumsal hakları sunacağını garanti etme talebine de karşı çıkıyor.
GM de kontratın mühleti boyunca birinci yılda yüzde 10 olmak üzere yüzde 20’lik fiyat artışı teklif ediyor. Şirketin sendikaya karşı verdiği kıymetli bir odunla araba yedek modül deposu çalışanlarını, araç montaj personellerinin kazandığı daha yüksek fiyat skalasına yükseltmeyi kabul ettiği belirtiliyor.
Emeklilikte sıhhat hizmetlerine çalışılan saat başına sağlanan şirket katkısını yüzde 25 artırmayı teklif eden GM, emeklilik ödemesini geri getirmeyi ve emeklilikte tüm sıhhat masraflarının karşılanmasına karşı duruyor. GM’nin sendikanın fiyatlarda hayat maliyeti düzenlemesi konusundaki taleplerini de karşılamadığı belirtiliyor.
Jeep, Chrysler ve Ram araçlarının üreticisi Stellantis ise mukavele mühleti boyunca yüzde 20’lik fiyat artışı teklif ediyor. Şirket, emeklilik sonrası sıhhat harcamalarının karşılanması için çalışılan saat başına 1 dolar teklif ediyor. Stellantis, sendikanın tüm süreksiz çalışanların statüsünün kalıcıya dönüştürülmesi talebini kabul etmiyor.
