SPK Lideri Gönül: Potansiyeli olan 80 civarında şirket halka arz için bekliyor.
Sermaye Piyasası Heyeti (SPK) Lideri İbrahim Ömer Gönül, potansiyeli olan 80 civarında şirketin halka arz için beklediğini söyledi.
Gönül, enflasyonist periyotlarda borsalara ağır talep olduğunu hatırlatarak, “Hem borsanın gerçek getiri sunması hem e yatırımcı tercihlerinin değişmesi borsaya talebi artırmaktadır.
O yüzden yalnızca halka arzların borsadaki rekorları tetiklediği söylenemez. Tabi ki yeni halka arzlar yeni yatırımcıları da çekiyordur. Geçmiş yıllarda da böyleydi, artık de bu biçimde, gelecekte de bu formda olacaktır.” dedi.
Gönül şöyle devam etti:”2021 yılı sermaye piyasaları açısından rekor yılı olmuştu. 2021 yılında 52 şirket halka arz edilirken, bu şirketler piyasadan 21,6 milyar lira fon sağladı. 2022 yılında ise 44 şirketin birinci halka arz izahnamesi onaylandı. Kelam konusu şirketler 23,1 milyar lira kaynak temin etti.
Bu yılın eylül sonu prestijiyle da 34 şirketin birinci halka arz izahnamesi onaylandı. 33 şirket borsada süreç görmeye başladı, 1 şirketin süreci devam etmektedir. Bu şirketlerin piyasadan temin ettiği meblağ 47 milyar lirayı aştı.
Halka arz edilen şirket tarafındaki gelişim yatırımcı sayısında da rekorları beraberinde getirdi. Hisse piyasasındaki yatırımcı sayısı da 2021 ve 2022 yıl sonlarında sırasıyla 2,4 milyon ve 3,8 milyon oldu. 2023 Eylül sonu prestijiyle hisse piyasasındaki yatırımcı sayısı 7,8 milyona yükseldi.
Halka arz, şirketlerin sermaye piyasasından fon temini için rutin müracaattır. Ayrıntılı inceleme yaparız, izahnamesine onay veririz ya da reddederiz. Onaylanan izahnameler açıklandığı için reddettiklerimizi bilmiyorsunuz.
Hatta daha birinci etapta bile başvurusunu ilerletmeden reddettiğimiz şirketler bulunmaktadır. Kuralları sağlayan firmalar pekâlâ borsaya gelecektir. Şu anda kesin bir sayı veremem. Fakat potansiyeli olan 80 civarında şirket halka arz için bekliyor. Bunların içinde 6-7 milyar liralık halka arz büyüklüğüne ulaşabilecek şirketler de var. Halka arz edilecek şirketlerden geleceğe dair umut verici bir öyküsünün olması bekleriz. ”
Gönül, “Finansal Okuryazarlık” ile ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Sermaye piyasalarına olan ilginin sağlıklı ve istikrarlı olması, finansal okuryazarlığı yüksek, şuurlu yatırımcı sayısını artırmaktan geçmektedir. “Finansal okuryazarlık”, en çok değer verdiğimiz mevzuların başında geliyor. Zira ülkemizde finansal okuryazarlık düzeyi istediğimiz seviyede değil.
Orta Vadeli Program’da da finansal okuryazarlık düzeyinin yükseltilmesi amaçlanıyor. Finansal okuryazarlık konusunda ulaşılması gereken en değerli kitle ülkemizdeki bayanlar, gençler ve çocuklardır. Bu bahiste Şura olarak hem Ulusal Eğitim Bakanlığı hem de Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı ile protokol çalışmalarımız var. Yıl bitmeden duyurularını yapacağız.
Öte yandan üniversite öğrencilerine yönelik çalışmalar da yapıyoruz. Bu kapsamda klasik hale gelen ve bugüne kadar 15 bin üniversite öğrencisinin sertifika almaya hak kazandığı SPK seminerleri var.
Kariyer fuarları kapsamında üniversitelerde gençlerle bir ortaya gelip hem kurumumuz hem de kesim hakkında bilgilendirme toplantıları yapıyoruz. Bunlardan bağımsız olarak üniversitelerde finansal okuryazarlık dersinin seçmeli olarak verilmesi için de çalışmalar yapıyoruz. ”
Şirket sahibinin pay fiyatı hakkında konuşmasını daha evvel de tabir ettiği üzere gerçek bulmadığını hatırlatan Gönül, “Şirket sahibi payının düşük ya da yüksek olduğunu düşünüyorsa mevzuat çerçevesinde gereğini yapar. Üst Konsey olarak SPK, aracı kurumlar, portföy idare şirketleri, şirket sahipleri, yatırımcılar hepimiz sermaye piyasalarını daha ileriye taşımak için çalışmalıyız.
Herkes, tıpkı gemide olduğunu unutmamalı. Yapılacak her yanlış hareket gemiye ziyan verir. SPK olarak yanlış yapana asla müsaade etmeyiz. Heyet olarak şirketin borsadaki fiyatına asla karışmayız. Fiyat, özgür piyasa koşullarında oluşur. Lakin borsa fiyatının oluşmasında kanunumuza nazaran kabahat sayılan bir aksiyonun tespiti durumunda gereğini yaparız.
Halka arz sonrası inanılmaz fiyat hareketleri varsa inceleriz. Piyasaya fiyat noktasında müdahale etmemiz farklı sonuçlar doğurur. Bunu da istemeyiz. Birinci halka arzda fiyat tespit raporu en son sunulur. Birinci halka arz müracaatından izahname onaylanana kadar geçen müddet göz önüne alındığında fiyat tespit raporu, ülkenin ve piyasanın ekonomik durumu dikkate alınarak en aktüel haliyle Şuraya sunulur. ” halinde konuştu.
Gönül, “Halka arzına müsaade verilen şirketlerin büyüklüğü ve kesimine ait yapılan tenkitler hakkında ne söylemek istersiniz?” istikametindeki bir soruyu, şu halde yanıtladı:
“Kurul olarak halka arz müracaatlarını titizlikle inceleyip karara bağlıyoruz. Şirketler halka açıldıklarında yani borsaya kote edildiklerinde şirketlerin hisseleri Borsanın “Yıldız Pazar, Ana Pazar, Alt Pazar yahut Nitelikli Yatırımcı Süreç Pazarı”nda süreç görebilir.
Bu pazarlarda süreç görebilecek şirketlerin; karlılığı, halka arz edilecek hisselerinin nominal pahasının sermayeye oranının muhakkak bir oranı aşması, halka arz edilecek hisselerin piyasa pahasının muhakkak bir meblağı aşması, Bağımsız kontrolden geçmiş en son finansal tablolardaki Özsermaye / Sermaye Oranının 1’den büyük olması, üzere belirli kriterleri sağlaması gerekmektedir.
Kurulumuza gelen şirketlerin bu kriterleri sağlaması ön kurallardan bir kısmıdır. Tüm bu kriterleri sağlayan müracaatlar, incelenmek üzere kabul edilir. Sonrasında şirketin gerçek durumu ile Şuraya sunduğu bilgi ve evraklar ortasında uyumsuzluk varsa yahut şirketin mevzuata muhalif rastgele bir durumu bulunuyorsa müracaat reddedilir.
Bunun dışında üstte belirtilen kriterleri sağlayan ve sonrasındaki incelemede de rastgele bir uyumsuzluğu bulunmayan şirketlerin izahnamesi onaylanır.
SPK olarak bu süreçteki temel misyonumuz kanunun verdiği yetki çerçevesinde onaylanan izahnamede yer alan bilgilerin tam ve gerçek olmasını sağlamak, böylece yatırımcıların bu bilgilere dayanarak karar vermelerini desteklemektir. Çünkü yatırım kararı kişiseldir.
Her bireyin de risk algısı farklıdır. Biz otorite olarak kararın sağlıklı verilebilmesi ortamını hazırlarız. Bunun için de en kıymetli araç Konseyce onaylanmış izahnamedir.
Nasıl finans dalı şirketler için fon sağlıyorsa, sermaye piyasası da firmalarımıza finansman sağlamak üzere enstrüman sunmaktadır. Elbette her daldan farklı büyüklükte müracaat almaktayız. Üstte da belirttiğim üzere müracaatlar mevzuat çerçevesinde incelenip karara bağlanır.”
TASARRUF SAHİPLERİNİ UYARDI
“Yapılan nezaret ve kontrol faaliyetlerimiz sonucunda, toplumsal medya mecraları, oluşturulan üyelik bazlı kümeler ve sohbet odaları üzerinden pay pazarlandığını biz de tespit ediyoruz. 2023 yılında piyasa bozucu hareketlere yönelik incelemelerimiz sonucunda 66 gerçek ve 10 hukuksal bireye, toplamda 171 milyon lira idari para cezası verdik. Ayrıyeten piyasa dolandırıcılığı kabahati kapsamında da 9 gerçek kişi hakkında hata duyurusunda bulunulmuştur.
147 gerçek kişi hakkında ise süreksiz süreç yasağı önlemi uygulanmıştır. Piyasayı bozmaya yönelik hareketlerin önüne geçilmesi ve cezai süreçlerin uygulanması için çalışmalarımız kararlılıkla sürmektedir.
Şunu bilhassa belirtmeliyim: Toplumsal medya mecralarında kümeler kurarak yatırımcıları yönlendiren şahısların, küme içerisinde paylara oluşturdukları talep sayesinde sahip oldukları payları satarak menfaat temin ettiklerini de tespit ettik. Kümeler içerisinde yatırımcıları yönlendirenlerin “al” istikametinde verdiği tavsiye ile eş anlı olarak kendilerinin yahut bağlı olduğu şahısların, sahip olduğu payları yüksek fiyattan satarak menfaat elde ettiği, böylece yatırımcıları ziyana uğrattığını da gördük.
O nedenle toplumsal medyada bu ve gibisi paylaşım yapanlara güvenmeyin, prestij etmeyin, onları dikkate almayın. Şayet borsayı bilmiyorsanız, profesyonel kurumlara danışın, onlar sizi yönlendirsin. Kısa vadede süreç yapıyorsanız da kredi çekip borsaya katiyen girmeyin.
Kurulumuz piyasa fiyatlamalarına karışmaz. “İlk halka arzda tavan tavan gider” umuduyla borsaya gelen yatırımcı var. Ne biz ne de öbür birisi bu türlü bir garanti veremez.
Fiyatlar arz/talep istikrarıyla oluşur. Birinci halka arzlara ağır talep gelmesi nedeniyle fiyatlar çok yüksek seviyede oluşabilir. Lakin bu ağır talep bir noktada kesildiğinde fiyatlarda dengelenme olacağının da unutulmaması gerekir.
Yatırımcılara şunları sormak isterim: “Bir şirket halka arz ediliyor. Yatırımcı gerçekten şirketi bildiği için mi alıyor? İzahnameye bakıyor mu? Tavan olacak diye mi alıyor”. Tahminen de büyük bir kısmı tavan olacak diye alıyor. Yatırımcılarımızı tekrar uyarmak isterim.
Orta ve uzun vadeli yatırım yapın, şirketlerin finansal tablolarını inceleyin, gerekiyorsa profesyonel takviye alın. Söylenti, duyum ve tüyo ile süreç yapmayın.
Özellikle birinci halka arzlarda SPK tarafından onaylanan izahnameleri, finansal tablo ve raporları ayrıntılı inceleyin. Zira izahnamede, şirketin gerek mevcut durumu gerekse olası riskleri hakkında ayrıntılı bilgiler yer almaktadır.
Yatırım kararları tüm bu bilgi ve evrakların incelenmesi sonucunda tasarruf sahibinin risk algısına nazaran verilmelidir.
İncelemelerimizde toplumsal medyada eğitim ismi altında pay yönlendirmesi yapıldığına şahit oluyoruz. Güzel niyetli bu işi yapan da var, makûs niyetli kullanan da var.
Doğrudan pay pazarlayan hesapların farkındayız, takip ediyoruz. İlgili şahıs menfaat temin ettiyse hakkında idari para cezası uyguluyoruz, kabahat duyurusunda bulunuyoruz. Son basamak uygulanabilecek önlem ise toplumsal medya hesabının kapatılmasıdır.”
